Ưu nhược điểm của bồn nước nhựa và bồn inox

Tại Việt Nam, năng lực cung ứng nước sạch theo tiêu chuẩn QCVN 01-1:2018/BYT hiện chỉ đạt khoảng 75 - 85% dân số. Đa số dân cư thuộc khu vực II và III, cho phép cắt nước sửa chữa gián đoạn, nên có độ tin cậy cấp nước ở mức thấp theo tiêu chuẩn TCXDVN 33:2006 của Bộ Xây dựng. Ngoài lí do nêu trên, áp lực thủy cục không đủ để đưa nước lên kết cấu nhà cao tầng, đặc biệt ở các khu vực mật độ dân số cao, nên đối với hộ dân thành thị, việc dùng bồn chứa nước phục vụ mục đích sinh hoạt và ăn uống gần như là điều kiện bắt buộc.

Khách hàng thường khá phân vân khi tìm hiểu thông tin về các sản phẩm bồn nước trên thị trường, bồn nước inox thường có giá bán cao gấp 2 so với bồn nhựa cùng dung tích và cùng thương hiệu. Tuy nhiên, mỗi loại bồn đều có ưu nhược điểm riêng, phù hợp với các điều kiện sử dụng khác nhau. Trong phạm vi bài viết này, trangtrinoithatxinh.vn sẽ có các so sánh chi tiết, giúp khách hàng dễ dàng hơn trong việc tìm kiếm thông tin và đưa ra quyết định mua hàng.

1. Đặc tính của bồn nhựa và bồn inox

        Bồn nước nhựa có đặc điểm chung là đa dạng kiểu dáng, nhiều lựa chọn màu sắc, trọng lượng nhẹ nên rất dễ vận chuyển, lắp đặt. Bồn có giá thành thấp, bằng khoảng 40 – 50% so với bồn inox cùng dung tích, cùng thương hiệu nên giúp giảm chi phí đầu tư xây dựng, đặc biệt trong lĩnh vực sản xuất. Bồn không bị ăn mòn và rỉ sét trong suốt thời gian sử dụng, nên đặc biệt phù hợp với khu vực khí hậu gần biển, nguồn nước có độ pH thấp, nước quá cứng, nước nhiễm kim loại nặng cần phải xử lý trước khi đưa vào sử dụng.

         Bồn inox hay còn gọi là thép không rỉ, là loại bồn được sử dụng phổ biến nhất tại Việt Nam hiện nay. Đặc điểm nổi bật của bồn inox là độ bền cao, chất liệu có khả năng chống gỉ tốt mà không cần tráng thêm lớp bề mặt bảo vệ, ít biến dạng do lực va đập cơ học, hầu như không thủng khi tiếp xúc với các vật sắc nhọn thông thường. Bồn chịu nhiệt tốt, không bị nứt vỡ do băng tuyết, không bị phá hủy bởi tia UV nên rất thích hợp cho các khu vực có khí hậu khắc nghiệt.

Bề mặt inox sáng bóng, ít bám bẩn, dễ làm sạch nên có khả năng duy trì chất lượng, cung cấp nguồn nước sạch cho hộ gia đình. Ưu điểm lớn nhất của bồn inox so với bồn nhựa là ánh sáng không thể xuyên qua, do đó hạn chế tối đa sự phát triển của vi khuẩn lam, vi tảo ở trong bồn. Tuy nhiên so với bồn nhựa, bồn inox dễ bị hư hỏng hơn khi sử dụng ở vùng ven biển.

2. Kĩ thuật sản xuất bồn nhựa và bồn inox

Bồn nhựa được sản xuất theo hình thức thổi khuôn, từ một tấm nhựa duy nhất nên thường không có mối nối, khả năng rò rỉ do mạch nối thấp hơn so với bồn inox. Thành bồn nhựa có độ dày thông thường từ 0.45 – 0.6 mm, ở các khu vực chịu lực cao như đai ngang, các góc bồn và phần đáy sẽ được nhà sản xuất chủ động tăng chiều dày lên từ 28 – 35 mm tùy theo dung tích bồn. Thiết kế gia cố giúp bồn nhựa tuy có dạng khối rỗng nhưng bộ khung rất cứng vững, không bị căng phồng, móp méo trong điều kiện nhiệt độ cao.

Bồn inox được sản xuất từ các tấm inox kích thước thông thường là 1 - 2 mét, dập sóng ngang để tăng độ cứng và hàn ghép mí tạo thành hình trụ tròn. Với các loại bồn chứa nước quy mô hộ gia đình, phần thân bồn có độ dày từ 0.45 – 0.8 mm tùy theo kích thước và tiêu chuẩn chất lượng của nhà sản xuất. Bồn công nghiệp dung tích từ 5.000 m3 trở lên yêu cầu inox phải dày hơn, thường từ 1 – 2 mm. Kĩ thuật sản xuất ghép tấm đồng dạng khiến bồn inox có nhược điểm dễ bị móp méo, biến dạng do ngoại lực hơn so với bồn nhựa.

3. Chất liệu bồn nhựa và bồn inox

         Bồn nhựa có cấu tạo nhiều lớp, lớp lót trong cùng làm từ nhựa PE (Polyethylene) chất lượng cao, đạt tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm. Lớp giữa có tính năng chống tia UV, ngăn ánh sáng xuyên qua, hạn chế rong tảo phát triển. Lớp ngoài cùng là lớp nhựa cứng làm từ nhựa PVC, giúp gia tăng độ bền cơ học của bồn. Nhược điểm của chất liệu nhựa là tuổi thọ thấp, bị phá hủy bởi tia UV có trong ánh nắng mặt trời nên sẽ giảm dần độ đàn hồi, bề mặt nhựa trở nên cứng giòn, dễ bục vỡ theo thời gian. Bồn không có khả năng chống cháy, dễ bị thương tổn vật lý nếu có vật sắc nhọn tác động vào. Mặt trong bồn nhựa dễ hình thành màng sinh học, tạo môi trường vi mô cho vi sinh vật phát triển hơn so với bồn inox (Jagals và cs, 2003).

          Chất liệu bồn inox có 2 loại gồm bồn inox 304, phù hợp theo tiêu chuẩn thực phẩm và bồn inox 316, phù hợp với tiêu chuẩn y tế yêu cầu độ tinh khiết cao hơn. Phần chân bồn được sản xuất từ chất liệu inox 201, có ưu điểm là khả năng chịu lực uốn tốt. Đặc điểm của inox nói chung là có thành phần Chrome trong phân tử, tạo thành lớp màng Chrome oxid ngăn ngừa Sắt tiếp xúc trực tiếp với không khí, nên không bị hiện tượng rỉ sét do oxi hóa. Mỗi loại inox đều đã được trangtrinoithatxinh.vn phân tích, mô tả đầy đủ thành phần cấu tạo và tính chất, khách hàng có thể xem thêm chi tiết về inox 201, inox 304 và inox 316 để hiểu được ưu nhược điểm trước khi quyết định chọn mua.

Do bản chất kim loại nên bồn inox có hệ số dẫn nhiệt cao, khối nước trong bồn dễ bị làm nóng hơn so với bồn nhựa, điều này là một trở ngại lớn đối với khu vực khí hậu nắng nóng như ở Việt Nam. Vì theo tiêu chuẩn cấp nước sinh hoạt (TCXDVN 33:2006 của Bộ Xây dựng), nhiệt độ nước cấp không được quá 35 độ C. Nhiệt độ nước cấp càng cao sẽ làm càng giảm tuổi thọ của các loại đường ống nước lạnh, ron kín nước sản xuất từ nhựa dẻo hoặc cao su, đệm lót trong hệ thống các thiết bị van, vòi, bàn cầu, … của công trình. Thử nghiệm của trangtrinoithatxinh.vn khi đo nhiệt độ đầu ra của khối nước tĩnh trong bồn inox và bồn nhựa 500 lít nằm tại Thành phố Thủ Đức, TP.HCM, ngày 02/04/2024, thời điểm 14h, khi nhiệt độ ngoài trời là 39 độ C, cho thấy nhiệt độ nước trong 2 bồn lần lượt là 46 và 41 độ C.

4. Kiểu dáng bồn nhựa và bồn inox

          Bồn nhựa có 2 kiểu dáng là bồn vuông và bồn tròn. Bồn tròn là kiểu thiết kế truyền thống, có ưu điểm giúp giảm thiểu, phân tán đều lực tác động của gió từ các hướng lên bề mặt bồn. Bồn vuông chỉ có ở các dòng sản phẩm bồn nhựa thế hệ mới, có ưu điểm là dễ tích hợp vào các vị trí lắt đặt, đẩy sát vào góc vuông tường giúp tiết kiệm không gian. Đặc biệt là trường hợp bồn đặt dọc theo hàng rào, trên gác xép hoặc kho chứa áp mái, thành bồn là các mặt phẳng tự nhiên, có thể tận dụng tạo thành vách cho các ngăn chứa đồ tiếp theo.

          Bồn nhựa có trọng lượng nhẹ và không có chân đỡ đi kèm, khi đặt trên cao phải gia cố thêm chân bồn, hoặc đặt trong các gờ tường và có dây chằng buộc néo giữ bồn. Xét theo mức độ an toàn trong sử dụng, nên ưu tiên lắp đặt bồn nhựa trên mặt đất và dưới lòng đất hơn là ở các vị trí trên cao.

          Bồn inox có 2 kiểu dáng là bồn đứng và bồn nằm. Bồn đứng có ưu điểm là tạo được cột nước cao, tăng áp thủy lực tự nhiên trong lòng ống, đầu ra dòng nước chảy mạnh hơn so với bồn nằm. Nhược điểm của bồn đứng là khó vệ sinh bên trong bồn, chiều cao nổi bật trên nóc nhà nên không được thẩm mỹ. Bồn nằm giúp hạn chế được 2 nhược điểm nêu trên, nhưng có mức giá cao hơn khoảng 15 – 20% do phần giá đỡ lớn gấp đôi so với bồn đứng. Đồng thời, nếu phải gia cố thêm chân sắt, thì chi phí gia cố của bồn nằm cũng cao hơn. Phần chân bồn nằm rộng nên sẽ chiếm nhiều không gian diện tích mặt phẳng sàn hơn so với bồn đứng, trường hợp đặt bồn nước nằm trên mái tum, phần không gian còn lại có thể không đủ để lắp máy Năng lượng mặt trời.

          Xét theo mức độ an toàn trong điều kiện khí hậu Việt Nam hay có giông lốc, mưa bão, bồn inox nằm có diện tích bề mặt tiếp xúc với chân đỡ nhiều hơn, diện tích bề mặt tiếp xúc với lực gió thấp hơn, nên có độ an toàn cao hơn bồn đứng khi lắp đặt ở vị trí trên cao.

5. Tính tiện dụng của bồn nhựa và bồn inox

          Bồn nhựa tiện dụng hơn rất nhiều so với bồn inox. Trọng lượng bồn nhẹ, đáy phẳng và cứng, tự đứng vững không cần chân nâng nên rất linh hoạt, dễ di dời vị trí khi cần thiết. Chi phí bảo trì bồn nhựa thấp, có thể xúc rửa, vệ sinh, phơi khô để tiêu diệt mầm bệnh dễ dàng. Ngoài nước sinh hoạt, bồn có thể dùng để trữ nước mưa, nước giếng bơm, nước mặt dẫn vào từ sông suối, … cho mục đích tưới tiêu.

Trong quá trình sử dụng nếu phát sinh nhu cầu và cần bổ sung thêm đầu vào hoặc đầu ra nguồn nước cấp, khách hàng hoàn toàn có thể chủ động khoan thêm dễ dàng. Bồn nhựa có thể tái chế khi hết thời hạn sử dụng, là lựa chọn tiêu dùng xanh và bền vững hơn so với bồn inox.

          Bồn inox thường được lắp đặt cố định, hầu như không thể di dời và rất khó vệ sinh bên trong lòng bồn nếu vị trí ở trên cao. Bồn inox kén nước hơn so với bồn nhựa, với các loại nước nhiễm mặn, nhiễm phèn, bồn có thể bị ăn mòn theo thời gian, vì vậy không thích hợp để lưu trữ các nguồn nước chưa qua xử lí.

6. Cách sử dụng bồn nhựa và bồn inox

Ngoài tia UV, chất liệu nhựa dễ bị nứt do ứng suất và giãn nở nhiệt. Khi sử dụng bồn nhựa, khách hàng nên chọn loại bồn sáng màu để tránh hấp thụ nhiệt, Nên đặt bồn nhựa trong khu vực bóng râm, tránh ánh nắng trực tiếp của mặt trời.

Mặc dù bồn tối màu được khách hàng chọn mua nhiều hơn, nhưng nghiên cứu của Manga và cs (2021) cho thấy màu sắc của bồn nhựa có mối liên quan đáng kể với các thông số hóa lý như oxy hòa tan và nhu cầu oxy sinh học thông qua nhiệt độ. Trong điều kiện chiếu sáng trực tiếp, màu càng tối thì nhiệt độ khối nước trong bồn càng cao, dẫn đến sự hiện diện của 9 (bao gồm 2 vi khuẩn lam) trong số 13 loài vi sinh vật được kiểm mẫu trong nghiên cứu.

          Không nên sử dụng bồn nhựa và bồn inox có dung tích quá lớn so với nhu cầu sử dụng, vì khối nước sẽ luân chuyển kém trong bồn. Nếu nước được sử dụng hết và cấp mới mỗi ngày, sẽ có tác dụng phá hủy, ngăn ngừa khả năng tạo màng sinh học, hạn chế vi sinh vật phát triển ở mặt trong bồn.

          Nắp bồn nhựa dày nặng, có ren, trong khi nắp inox mỏng nhẹ, có quai gài nên hay bị gió giật mạnh, thổi bung mất nắp. Sau khi mở nắp bồn inox, khách hàng phải nhớ gài quai cẩn thận, thậm chí bổ sung thêm ổ khóa trong trường hợp muốn bảo quản nguồn nước thật an toàn.

7. Quá trình chọn mua bồn nhựa và bồn inox

          Kĩ thuật sản xuất bồn nhựa dựa trên hệ thống khuôn được thiết kế riêng, tạo hình khác biệt nên rất dễ phân biệt sản phẩm của các hãng. Để sản xuất bồn nhựa phải có máy thổi nhựa kích thước lớn, chi phí đầu tư ban đầu cao, nên ít cơ sở nhỏ lẻ tham gia. Chất lượng bồn nhựa có thể đánh giá sơ bộ qua độ tin cậy của thương hiệu, độ nguyên chất của nhựa, độ dày, độ nặng, độ cứng vững của bồn.

Ngược lại, kĩ thuật sản xuất bồn inox khá đơn giản, sản phẩm có kiểu dáng tương tự nhau, nên trên thị trường có nhiều loại bồn inox do cơ sở nhỏ lẻ tự sản xuất, gắn thương hiệu rất dễ gây nhầm lẫn. Khi chọn mua bồn inox, khách hàng có thể gặp nhiều khó khăn khi phân biệt và lựa chọn được sản phẩm mức chất lượng tương xứng với số tiền bỏ ra.

8. Kết luận

Để chọn mua được sản phẩm phù hợp túi tiền và nhu cầu sử dụng, quý khách hàng có thể tham khảo thông tin sản phẩm và đối chiếu mức giá giữa thương hiệu được mô tả đầy đủ trên website trangtrinoithatxinh.vn.

Với bề dày lịch sử 15 năm kinh doanh sản phẩm vật liệu nội ngoại thất, chúng tôi luôn cam kết bán hàng chính hãng, giao hàng đúng chủng loại sản phẩm khách hàng chọn mua.

Tài liệu tham khảo

Jagas P., Jagas C., Bokako T. C., 2003. The effect of container-biofilm on the microbiological quality of water used from plastic household containers. J water health, 2003 Sep; 1 (3): 101 - 108.

Manga M., Ngobi T. G., Okeny L. O., Acheng P. O., 2021. The effect of household storage tanks/vessels and user practices on the quality of water: a systematic review of literature. Environmental Systems Research, February 2021; 10 (1).